یزد
یزد شهر مشهور ایران زمین است و در اقصا نقاط جهان شناخته شده است. از تمام کشورهای دور و نزدیک جهان، گردشگران و جهان‌گردان به پهنۀ وسیع ایران زیبا می‌شتابند و شهر تاریخی و باستانی یزد را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‌کنند. اتفاقاً همین امر باعث شد که میزبون به شهر یزد از زاویه‌ای تازه نگاه کند و این بار در سفر به یزد از اطلاعاتی بنویسد که دانستن آن‌ها ارزش سفر به یزد را صدچندان افزایش می‌دهد. به عقیدۀ میزبون جالب است اگر بدانید شهر یزد و استان یزد چند سال قدمت دارند. یا مثلاً اینکه از این شهر مهم، تاریخی و باستانی چه سوغاتی می‌توان به یادگار بُرد؛ یا حتی اینکه غذاهای سنتی این خطه چه‌ها هستند، جاهای دیدنی معروف یزد کجاست، در دوران تاریخی پیش از عصر ما یزد، این شهر جذاب و پرطرفدار، چه سرگذشتی را پشت سر گذاشته است؛ و حالا، در عصر و دورۀ ما این شهر جذاب و تماشایی از چه ویژگی‌های نابی برخوردار است، و چه عواملی سبب شده است که تمام مردم جهان این شهر اصیل و پرجاذبه را بشناسند و شیفتۀ سفر به این شهر باشند! شما هم اگر با میزبون هم عقیده هستید، اگر مشتاق هستید بیشتر در مورد شهر اصیل و تماشایی یزد بخوانید در این مقاله با میزبون همراه باشید. چون میزبون قصد دارد از تمام این عوامل و ویژگی‌ها بنویسد.
سفر به شهر اصیل و تماشایی یزد همراه با میزبون
سفر به شهر یزد؛ از سراسر جهان؛ چرا؟؟؟!
شاید همین حالا این پرسش در ذهن شما ایجاد شده باشد که چرا شهر یزد به عنوان یک مقصد ناب برای گردشگران ایرانی و غیر ایرانی به شمار می‌رود. و مثلاً اینکه چرا گردشگران خارجی از میان این همه شهر، شهر اصیل و تماشایی یزد را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب می‌کنند و به دیدار از جاذبه‌های این شهر می‌پردازند! شک نداشته باشید که گردشگران باهوش، حرفه‌ای و کنجکاو حتماً در شهر یزد جاذبه‌هایی بی‌رقیب یافته‌اند و به همین دلیل این شهر باستانی و تاریخی را به سایر شهرهای جهان ترجیح می‌دهند. برخی از مهمترین دلایل انتخاب شهر یزد به عنوان مقصدی ناب برای گردش و تفریح به قرار زیر هستند؛ در واقع در مورد شهر یزد می‌توان گفت:
- اولین شهر از تمام شهرهای ایران زیبا و تماشایی که به ثبت جهانی نائل شد شهر یزد است.
- اقلیت‌های دینی در شهر یزد ساکن هستند و از اماکن مذهبی فعال آیین خود بهره دارند.
- اماکن، مراسم و آثار به یادگار مانده و تازه از زرتشتیان به وفور در این استان پهناور دیده می‌شود.
- محلۀ زرتشتی‌ها در شهر یزد بافت پیشین خود را حفظ کرده است.
- شهر یزد همچون یک ماشین زمان گردشگران را با خود به روزگار گذشته می‌برد.
- بادگیرها و بناهای تاریخی بسیاری در شهر یزد وجود دارند که شهرت آن‌ها جهان‌گیر است.
- بلندترین مناره‌های ایران زمین در مسجد جامع شهر یزد خودنمایی می‌کنند.
- باغ دولت آباد در شهر یزد به عنوان یک شاهکار اصیل معماری به ثبت جهانی رسیده است.
- خوشمزه‌ترین و مشهورترین شیرینی‌ها در شهر یزد پخته می‌شوند.
- سوغات اصیل شهر یزد شیرینی‌ها و باقلواهای یزدی هستند.
- آیین‌هایی تاریخی از قبیل نخل‌گردانی پس از گذشت سال‌های بسیار همچنان با شور در شهر یزد برپا می‌گردند. آیین نخل‌گردانی در یزد به منظور بزرگداشت روزهای تاسوعا و عاشورا برگزار می‌شود و یک آیین تاریخی و اسلامی به شمار می‌رود.
- آیین‌هایی باستانی از قبیل جشن مهرگان و جشن سده همچنان با شور و شکوه در شهر یزد برگزار می‌شوند.
پ.ن اول: اگر مشتاق هستید بیشتر در مورد جشن باستانی مهرگان بخوانید فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
جشن مهرگان ؛ یادگاری خجسته از ایران باستان
پ.ن دوم: جشن مهرگان و همین طور جشن سده از آیین‌هایی هستند که در ایران باستان از شکوهی بسیار برخوردار بوده‌اند اما به مرور زمان کم‌رنگ شده‌اند و شاید حتی بتوان گفت که به تدریج در حال فراموش شدن هستند. در سایر شهرهای ایران زمین این دو آیین باستانی تقریباً از یاد رفته‌اند اما در شهر یزد به دلیل سکونت زرتشتیان در شهر یزد همچنان به قوت خود باقی مانده‌اند.
اطلاعاتی جامع در مورد شهر یزد
شهر اصیل و تماشایی یزد طبق آخرین سرشماری انجام شده که در سال ۱۳۹۵ صورت گرفته است ۵۲۹,۶۷۳ نفر، جمعیت دارد. بنابراین آمارِ اعلام شده، شهر یزد یکی از شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران زمین به شمار می‌رود.
مردم اصیل و شریف ساکن در شهر یزد اکثراً مسلمان و پیرو مذهب شیعۀ دوازده امامی هستند. در کنار مسلمانان بسیار گروه بزرگی از زرتشتیان نیز ساکن شهر یزد هستند و حضور همین گروه سبب شده است که نشانه‌های آیین زرتشتی و اعیاد و مراسم باستانی در این شهر به قوت خود باقی بماند. همچنین در کنار مسلمانان و زرتشتیان گروه‌هایی دیگر از ساکنان شهر یزد پیرو اقلیت‌های دینی یهودی و مسیحی هستند. بنابراین شهر یزد را می‌توان به عنوان نمادی از دوستی و برادری ادیان و مذاهب مختلف با هم در کنار هم دانست.
زبان رسمی و رایج در شهر و استان یزد زبان پارسی است و لهجۀ شیرین یزدی به لطف وسایل ارتباطی از قبیل تلویزیون و رادیو و این روزها شبکه‌های اجتماعی لهجه‌ای آشناست. اما در کنار زبان پارسی که تمام ساکنان این شهر بزرگ به آن مسلط هستند زرتشتیان به زبان بهدینی یا به عبارتی دیگر زبان گَورونی یا دری زرتشتی نیز تسلط دارند و آیین‌ها و مراسم خاص زرتشتی را با زبان مخصوص خود برگزار می‌کنند.
پ.ن اول: کاربرد زبان بهدینی یعنی گَورونی یا دری زرتشتی از اهمیت ویژه‌ای در مطالعۀ آثار مکتوب ایران باستان برخوردار است.
پ.ن دوم: برخی از افراد که گاه ممکن است از اهالی ادب پارسی و تاریخ و علوم انسانی باشند یا گاه ممکن است از جمله افراد خوش‌ذوق و کنجکاو باشند و در هر صورت به درک ایران باستان علاقۀ قابل توجهی داشته باشند. توصیۀ اکید میزبون به این دسته از افراد تشنۀ دانستن و تجربیات منحصر به فرد سفر به شهر هزار رنگ یزد است. در واقع یکی از بهترین مناطق برای پی‌بردن به راز ایران باستان همین شهر است و لا غیر. چون در شهر اصیل و مردمی یزد هنوز آیین‌های دوران ایران باستان زنده است و همچنان در میان مردم شهر جریان دارد. همانطور که پیدا است یکی از بزرگترین و غنی‌ترین مظاهر ایران باستان همین آتشکده‌ها هستند که بیشترین تعداد و جاری‌ترین حالت آن را فقط و فقط می‌توانیم در شهر بزرگ و غنی یزد ببینیم. البته لازم است اضافه کنم که علاوه بر آتشکده‌ها آیین‌های رایج در مذهب زردشتی نیز در شهر یزد زنده هستند و مورد توجه قرار می‌گیرند. با توجه به این امر که آیین‌ها معنای زندگی هستند و تب و تاب زندگی را به دوش می‌کشند بخش عمده‌ای از روح ایران باستان را باید در همین آیین‌های ملی و باستانی جویا شد. بنابراین شاید بهتر باشد زمانی خاص را برای سفر به شهر یزد انتخاب کنید زمانی که مصادف با یکی از مراسم آیینی باشد. برای مثال اوایل پاییز که با جشن بزرگ مهرگان همراه باشد یا بهمن ماه که با جشن سپندارمذگان همراه باشد یا شاید هم در حوالی عید نوروز که با مراسم خاص چهارشنبه‌سوری و عید نوروز و غیره زیباتر شود. اما در کنار موارد ذکر شده جا دارد معماری اصیل و منحصر به فرد بناهای شهر یزد نیز ذکر شود. اگر در کوچه‌های شهر یزد قدم زده باشید و اگر بوی کاه‌گل جاری در این کوچه‌ها را استشمام کرده باشید بدون شک تأیید خواهید کرد که جنس این کوچه‌ها و این راه‌ها و این بناها با جنس سایر محله‌ها در شهرهای دیگر ایران باشکوه بسیار متفاوت است. طوری که گویی روح زندگی در وجب به وجب این راه پر پیچ و خم در جریان است. این کوچه‌ها در هر قدم یادآور گذشته‌ای پرماجرا هستند. گذشته‌ای که هر لحظۀ آن داستانی غنی و پرکشش و شنیدنی خواهد بود. داستانی که از قلب تاریخ سر بر آورده است و به قدری شور و نشاط و هیاهو دارد که می‌تواند تا قلب مخاطبش جریان پیدا کند چون ناگزیر آنچه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند.
شهر اصیل و تماشایی یزد در سراسر کشور به عنوان پنجمین شهر صنعتی ایران زمین شهرت یافته است. بزرگترین و مهمترین صنایع در کشور پهناور ایران در شهر یزد به فعالیت می‌پردازند. برخی از این صنایع عبارتند از:
- نساجی پارچه‌های طرح دار و ساده
- نساجی فرش
- معادن فولاد
- معادن آهن
- کارخانجات کاشی
- معادن زغال سنگ
- معادن سنگ
- کارخانه‌های کابل
- کارخانه‌های فیبر نوری
- کارخانه‌های صنایع غذایی
- کارخانجات تولید فرش
- زرگری و هنر و صنعت طلاسازی
- صنعت گردشگری
پ.ن اول: گروه کارخانجات کویر یزد در امر تولید فرش مبادرت دارند و زیباترین و نفیس‌ترین شهرها را عرضه می‌کنند. فرش ستارۀ کویر یزد در سراسر جهان از شهرتی فراگیر بهره دارد.
پ.ن دوم: یکی از صنایع ارزنده، مشهور و بی‌رقیب در یزد صنعت یا هنر زرگری و طلاسازی است. طلاهای یزدی علاوه بر مرغوبیت خاص و ویژه در زیبایی و جلوه نیز قابل تقدیر هستند و به همین دلیل یکی از سوغات منحصر به فرد شهر یزد به شمار می‌روند.
پ.ن سوم: جاذبه‌های گردشگری بسیار در شهر یزد سبب شده است که هر ساله چه از سراسر ایران زمین و چه از اقصا نقاط جهان گردشگران بسیاری به این شهر ناب و تماشایی سفر کنند. همچنین روی گشاده و مهمان‌نوازی مردم اصیل یزد نیز سبب شده است که گردشگران در سفرهای بعدی خود نیز شهر یزد را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کنند و در نتیجه صنعت گردشگری در شهر یزد از رونق و شکوهی غیر قابل وصف بهره دارد.
شهر یزد در سارسر جهان مشابهانی دارد. از این مشابهان را با عنوان خواهرخوانده یاد می‌شود. برخی از خواهرخوانده‌های شهر اصیل و تماشایی یزد عبارتند از:
- شهر حمص در کشور سوریه
- شهر یازبرین در کشور مجارستان
- شهر نزوی در کشور عمان
- شهر اولگین در کشور کوبا
- شهر یئوسو در کشور کره جنوبی
یزد، شهری جهانی
نخستین شهر از فهرست جذاب و تماشایی شهرهای کشور عزیزمان ایران زیبا که در کنار شهرت و محبوبیت جهانی به ثبت جهانی رسید و نامش در فهرست سازمان جهانی یونسکو وارد شد شهر اصیل و تماشایی یزد است. این اتفاق خجسته و فرخنده در سال ۲۰۱۷ رخ داد. ملاک‌هایی که برای ثبت شهر یزد در فهرست یونسکو ارزشمند بوده‌اند و شهر یزد توانسته است این ملاک‌ها را ارائه دهد عبارتند از اینکه اولاً شهر یزد توانسته است یک سند ناب و اصیل در خصوص یک سنت اصیل فرهنگی یا یک تمدن زنده و بالنده یا تمدنی که متعلق به گذشته بوده است و امروزه از میان رفته است ارائه دهد. دیگر اینکه شهر اصیل یزد به عنوان نمونۀ باشکوهی از رابطه و تعامل برقرارشده در میان انسان و محیط زیست که می‌تواند نمایانگر شکوه یک فرهنگ باشد، شناخته شده است.
حقایقی چند در مورد شهر اصیل و تماشایی یزد
همان طور که در بند پیش به طور مبسوط اشاره شد، شهر یزد در سال ۲۰۱۷ در فهرست سازمان جهانی میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسیده است و از سال ۲۰۱۷ تا به امروز هنوز همچنان این شهر تنها شهری از ایران باشکوه و گرانقدر است که نامش در فهرست جهانی یونسکو وارد شده است. یکی از ویژگی‌هایی که شهر یزد را از سایر شهرها متمایز می‌کند وجود بادگیرهای بسیار آن است تا حدی که شهر یزد با لقب شهر بادگیرها شهرت پیدا کرده است. امروزه نیز شهر یزد لقب تازه‌ای را به خود اختصاص داده است که شاید دانستن آن جالب باشد.
شهر یزد در عصر و روزگار خودمان توانسته است لقب شهر دوچرخه‌ها را به خود اختصاص دهد. علت انتساب این لقب بسیار روشن و بدیهی و صد البته ارزشمند است. در واقع اهالی عزیز شهر یزد بیشترین افرادی بوده‌اند که برای آسمان و زمین ارزش قائل شده‌اند و ماشین‌های آلایندۀ محیط زیست را رها کرده‌اند و به دوچرخه‌سواری که اتفاقاً ورزشی مفرح و نشاط‌بخش است رو آورده‌اند. اتفاق خجسته‌ای که در بسیاری از شهرهای دیگر ایران زمین رخ نداد. اثر مثبت و ارزندۀ این حرکت را می‌توانیم از نبود نام یزد در فهرست شهرهای آلوده ببینیم. دانش‌آموزان ساکن در شهر یزد به دلیل آلودگی هوا از کلاس‌های درس محروم نمی‌شوند و در خانه باقی نمی‌مانند و به همین دلیل توانسته‌اند در قبولی کنکور سراسری، این دیو غول‌پیکر سیاه‌چهره، رکورد بزنند و برای سال‌های متوالی یعنی ۲۴ سال متوالی رتبۀ نخست قبولی را از آنِ خود کنند. همچنین موفقیت‌های علمی و نوع‌دوستی مردم یزد سبب شده است که افتخارات ملی و ارزشمندی در زمینۀ علم پزشکی و حتی درمان ناباروری از شهر یزد به واسطۀ مردم کوشنده و پرتلاش آن نصیب ایران زمین شود. شهر یزد با افتخار توانسته است لقبی دیگر با عنوان قطب پزشکی ایران زمین را نیز از آنِ خود کند و گوی سبقت را از سایر شهرها برباید.
حرکت‌های اصیل، مردمی و ارزندۀ دیگری نیز در شهر یزد رخ داده است. یکی از این حرکت‌ها که اتفاقاً بسیار مفید و انسان‌دوستانه به شمار می‌رود سنت نوع‌دوستانۀ قرض‌الحسنه است. آیا می‌دانستید که اولین شهری که صاحب بانک شد شهر یزد بوده است؟ و آیا می‌دانید اولین بانکی که در شهر اصیل و تماشایی یزد تأسیس شد یک صندوق امانات بود؟ مردم اصیل یزد در تمام طول تاریخ از گذشته‌های دور تا به امروز پشتیبان و یار همدیگر بوده‌اند. در این شهر به هیچ وجه نشانه‌ای از نفاق و خودبینی نخواهید دید.
نوع‌دوستی، وحدت و انسجام اهالی شهر یزد را در مراسم مذهبی مخصوصاً در روز عاشورا می‌توانید به چشم ببینید. مردم شهر یزد نخلی از جنس چوب و به قدمت شاید چند قرن دارند که هر سال، زمانی که موسم محرم و عزاداری حسینی فرا می‌رسد همه در کنار هم در میدانی به نام نخل گرد می‌آیند و نخل را بر دوش خود حمل می‌کنند و به راهپیمایی و عزاداری باشکوه حسینی می‌پردازند. عزاداری مردم شهر یزد قدمت دیرینه دارد و هر سال باشکوه‌تر از سال قبل برگزار می‌شود. این مراسم به قدری از شکوه و جلا برخوردار است که در دهۀ ۵۰ از زبان محمدتقی فلسفی لقب حسینیۀ ایران را نیز به خود اختصاص داده است. البته قرن‌ها پیش از آن نیز یعنی در قرن پنجم هجری شمسی خواجه نظام الملک طوسی لقب دارالعباده را به این شهر جذاب و تماشایی نسبت داده بوده است.
پ.ن: بنابراین القاب شهر یزد به شرح زیر قابل بیان خواهند بود؛ شهر یزد:
- شهر بادگیرها
- شهر دوچرخه‌ها
- قطب پزشکی ایران زمین
- حسینیۀ ایران
- دارالعباده
اگر علاقه‌مند هستید بیشتر در مورد مراسم ماه محرم در شهر یزد و سایر شهرها بخوانید فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
آیین‌ها و مراسم ویژۀ روزهای محرم در شهرهای مختلف ایران زمین
سوغات شهر یزد
شهر اصیل و تماشایی یزد یکی از آن مقاصد سفر است که به هیچ عنوان نباید از آن دست خالی برگردید. مگر می‌شود انواع و اقسام خوراکی‌ها و شیرینی‌های دلبرانه و خوشمزه و پرآوازۀ این شهر را نادیده گرفت و دست خالی از سفر بازگشت! یا مگر امکان دارد گردشگران عزیز در بازارهای پرجلا و درخشان و سنتی شهر یزد قدم بزنند و آثار و صنایع دستی باشکوه آن را ببینند و از آن همه آثار دلربا حتی یکی دوتاش را از آن خود نکنند و برای عزیزترین عزیزان خود به یادگار نیاورند! در ادامه با میزبون همراه باشید تا با ذکر جزئیات تمام از سوغات این شهر باشکوه بخوانید.
خوراکی‌های خوشمزه و معروف یزد
شیرینی‌ها
شهر یزد را می‌توانیم به عنوان نماد شیرینی‌های خوشمزه نیز معرفی کنیم. در هر شهری از شهرهای ایران زمین نیز که قدم بگذارید بهترین شیرینی‌فروشی‌ها عنوان شیرینی یزدی را برگزیده‌اند و سعی می‌کنند از شیرینی‌های یزدی در فروشگاه خود به فروش برسانند یا از آن‌ها الهام بگیرند و شیرینی‌های تازه ارائه دهند. انواع شیرینی‌های خوشمزه و پرآوازۀ یزد عبارتند از:
- باقلوا
- لوز پسته
- لوز بادامی
- لوز بیدمشک
- لوز نارگیلی
- لوز مخلوط دورنگ
- کیک یزدی
- کیک تخته‌ای
- حاجی بادام
- نان برنجی
- نان پنجره‌ای (اهالی شهر یزد به نان پنجره‌ای منقا می‌گویند)
- قطاب
- پشمک
- سوهان آردی
- و …
ارده و حلوا ارده
علاوه بر شیرینی‌های دلبرانه، خوراکی‌های مفید و مقوی دیگری که اتفاقاً آن‌ها هم شیرین هستند عبارتند از ارده و حلوا ارده. ارده به خودی خود شیرین نیست اما برای صبحانه همراه عسل مرغوب یا شیرۀ انگور و خرما و توت مصرف می‌شود. مهمترین مرکز تولید ارده شهرستان اردکان است که یکی از شهرستان‌های استان یزد به شمار می‌رود. در واقع شهرستان اردکان توانسته است در طی این سال‌ها لقب قطب تولید ارده و حلوا ارده را از آنِ خود کند. صنعت تولید ارده در شهرستان اردکان در حال حاضر بالغ بر ۱۰۰ سال قدمت دارد. ارده که از خواص بسیاری برخوردار است از کنجد گرفته می‌شود.
روغن کنجد
در چند سال اخیر به دلیل رواج اطلاع‌رسانی در امر طب سنتی بیشتر و بیشتر با خواص درمانی روغن کنجد و فواید استفاده از این روغن آشنا شده‌ایم. اگر به شهر یزد سفر کردید حتماً روغن کنجد بخرید. چون مرغوب‌ترین نوع روغن کنجد در شهر یزد تولید می‌شود.
گیاهان دارویی
یکی دیگر از علاقه‌مندی‌های مردم شهر یزد که اتفاقاً از ارزش بسیاری نیز بهره دارد طب سنتی است. رواج طب سنتی در شهر یزد سبب شده است که این شهر به عنوان مرکز فعالی در جهت کِشت و تولید و ارائۀ انواع و اقسام گیاهان دارویی نیز شناخته شود. در کوچه‌های شهر یزد بی‌شمار عطاری به چشم می‌خورد.
صنایع دستی چشم‌نواز و دلربا
بخشی دیگر از سوغات شهر اصیل و تماشایی یزد معطوف است به آثار دستی یا به عبارتی دیگر صنایع دستی شهر یزد. این آثار چشم‌نواز هوش از سر بینندۀ خود می‌برند. شک ندارم که قدم‌زدن در بازارهای سنتی یزد و دیدار از صنایع دستی این شهر جذاب و اصیل و تماشایی بهترین لحظات را برای گردشگران عزیز رقم خواهند زد.
ترمه
یکی از انواع صنایع دستی اصیل ایرانی که از گذشته‌های بسیار دور زینت‌بخش خانه‌های ایرانی بوده و هست و به حتم خواهد بود ترمه است. ترمه، در واقع نوع مخصوصی از پارچه است که با ظرافت خاصی نقش و نگار اصیلی از قبیل بته‌جقه را ترسیم می‌کند. از این پارچۀ منحصر به فرد به عنوان رومیزی یا حتی به عنوان تزئین بر روی کیف، کفش یا حتی لباس استفاده می‌شود.
چادر شب و شمد
چادر شب و شمد نیز نوع خاصی از پارچه است. این پارچه از اصالت و قدمتی دیرینه برخوردار است و شاید قرن‌ها و قرن‌ها است که در خانه‌های ایرانی جای دارد. از چادر شب و شمد به عنوان روانداز یا رختخواب‌پیچ استفاده می‌شود.
طلا
یکی دیگر از اقلامی که در شهر یزد از نام و آوازه‌ای متمایز و منحصر به فرد از سایر شهرهای ایران زمین بهره دارد طلا است. طلا در شهر یزد نه تنها از مرغوبیت و کیفیتی به مراتب بلاتر برخوردار است که در نوع زینت و طراحی آن نیز سرآمد دیگر شهرها به شمار می‌رود.
زیراندازها
شهر یزد در تولید و ارائۀ انواع و اقسام زیراندازها از قبیل زیلو و گلیم و سایر انواع فرش‌های مرغوب نیز سرآمد سایر شهرهای ایران زمین است. بنابراین یکی دیگر از انواع سوغاتی که می‌توانید از شهر یزد با خود به ارمغان ببرید انواع زیراندازهای باشکوه ایرانی و به ویژه یزدی است.
غذاهای خوشمزۀ سنتی مخصوص شهر یزد
شهر اصیل و تماشایی یزد انواع و اقسام غذاهای خوشمزه و دلبرانه را به نام خود ثبت کرده است. شاید تمام انواع این غذاها را نتوانید در رستوران‌های دایر در شهر یزد بچشید، اما بدون شک اگر دستور پخت این غذاها را بدانید در سوئیت در یزد امکان پخت این غذاهای وسوسه‌برانگیز را خواهید داشت. به همین دلیل میزبون فهرست جامعی از انواع غذاهای سنتی شهر یزد را در این قسمت در اختیار شما یاران جان قرار خواهد داد. برای دست‌یابی به این فهرست خوشمزه فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
غذاهای سنتی یزد؛ خوشمزه، دوست‌داشتنی و دلپذیر
البته شهر یزد در فهرست انواع و اقسام آش‌های محلی و سنتی نیز گوی سبقت را از سایر شهرها ربوده است به همین دلیل میزبون فهرستی مجزا، مخصوص آش‌های سنتی در شهر یزد ترتیب داده است. برای دست‌یابی به این فهرست دلبرانه نیز فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
آش سنتی و انواع آن در یزد؛ جذاب و خوشمزه
اما اگر ترجیح می‌دهید به جای پخت و پز در یکی از رستوران‌های مرغوب در شهر یزد طعم مشهورترین غذاهای اصیل یزدی را بچشید، می‌توانید از میان غذاهایی که در ادامه فهرست‌وار به آن‌ها اشاره خواهد شد غذای محبوب خودتان را انتخاب کنید:
آش شولی یزدی
این آش حیرت‌برانگیز است. به دو دلیل. اول اینکه آش شولی یزدی تقریباً می‌توان گفت از شهرتی جهانی برخوردار است. به این معنا که امکان ندارد قدم به شهر یزد بگذارید و از مردم عزیز این شهر نشانی از رستورانی برای ارائۀ آش شولی بپرسید و پاسخی درخور دریافت نکنید. به این ترتیب چشیدن طعم آش شولی یزدی کار دشواری به نظر نمی‌رسد. اما دلیل دوم در حیرت‌برانگیزبودن این آش محبوب، دوگانه بودن نوع پخت، ظاهر و حتی مواد اولیۀ آن در فصل گرما و در فصل سرما است. به این معنا که اگر شما در فصل تابستان در شهر یزد باشید و از آش شولی یزدی نوش جان کنید با طعم و حتی رنگ و رویی متفاوت با همین آش در فصل زمستان روبه‌رو خواهید شد. این تفاوت در رنگ و رو و در طعم به خاطر استفاده از مواد اولیۀ مختلف برای طبخ این آش در فصل تابستان در مقایسه با فصل زمستان است.
قیمه یزدی
یکی دیگر از غذاهای سنتی و خوشمزه که در شهر اصیل و تماشایی یزد از محبوبیت و شهرت خاصی برخوردار است با نام قیمه یزدی شناخته می‌شود. این خورش سنتی و دیرینه، عنوان اصیل‌ترین غذای استان یزد را از آنِ خود کرده است و هیچ رستورانی در سراسر استان یزد نخواهید یافت که در منوی خود قیمه یزدی را لحاظ نکرده باشد. آنچه سبب ایجاد تمایز و تفاوت میان قیمه یزدی با قیمه‌ای که در سراسر ایران زمین طبخ می‌شود، استفاده از نخود به جای لپه است.
تاس کباب یزدی
یکی دیگر از غذاهای معروف و پرطرفدار در شهر یزد با نام تاس کباب شناخته می‌شود. این غذای دلچسب از سیب‌زمینی، پیاز، روغن، گوشت چرخ کرده، رب گوجه فرنگی به همراه دارچین و شاید هرزگاهی اندکی هویج تهیه می‌شود. تاس کباب یزدی غذایی است که ساکنان شهر یزد در مهمانی‌ها و محافل خود بر سر سفره قرار می‌دهند. این غذای سنتی و خوشمزه نه تنها طعمی لذیذ و ناب بلکه عطری دل‌انگیز و وسوسه‌برانگیز دارد. میزبون پیشنهاد می‌کند در سفر به شهر یزد حتماً از این غذای دلبرانه نوش جان کنید.
انواع و اقسام صبحانه‌های رایج در شهر یزد
در سفر به شهر اصیل و تماشایی یزد فرصت تجربۀ نوع متفاوتی از صبحانه را خواهید یافت. در سفرۀ صبحانۀ مردم عزیز استان و مخصوصاً شهر یزد، نان خاصی به نام کُپک به همراه لَتیر و همچنین نان خشک سنتی را خواهید دید. این نان‌ها هر کدام در طعم و مزه، متفاوت و منحصر به فرد خواهند بود و با نوش جان کردن هر کدام از انواع این نان‌ها زیر دندان خود طعمی دلپذیر، خاص و به یاد ماندنی را تجربه خواهید کرد. همچنین اگر در فصل سرما مهمان شهر یزد باشید و برای وعدۀ صبحانه به رستوران وارد شوید با ارده شیره و حلوا ارده از شما پذیرایی خواهد شد.
انواع و اقسام میان‌وعده‌های رایج در شهر یزد
یکی از رسوم متداول در ایران زمین در هنگام صرف میان‌وعده نوشیدن چای است. این رسم دیرینه در شهر یزد نیز رایج است. در شهر اصیل و تماشایی یزد چای لب‌سوزِ لب‌دوزِ لبریز همراه با نبات زعفرانی سرو می‌شود. البته قند یزدی همیشه در کنار سینی چای قرار خواهد داشت و شما حق انتخاب خواهید داشت. ضمن اینکه مخصوصاً در هنگام سرو میان‌وعده نان سوروک که یکی از انواع نان‌های محلی و مخصوص شهر یزد است نیز همراه با چای سرو خواهد شد.
آداب و رسوم باشکوه در شهر یزد
در شهر یزد آداب و رسوم، با شکوهی هرچه بیشتر برگزار می‌شود. شاید یکی از دلایل این شکوه در برگزاری آداب و رسوم مختلف ایرانی؛ احترام، اهمیت و اعتقادی باشد که مردم شهر یزد برای رسم‌های مختلف قائل هستند. علاوه بر این، شهر یزد پهنۀ پهناوری است که در آن پیروان چند دین اقامت دارند و همین امر به غنای فرهنگی در این شهر بیش از پیش افزوده است. برای مثال در این شهر بزرگ آتشکده‌ها در کنار مساجد و همچنین کلیساها و کنیسه‌ها نیز به وفور به چشم دیده می‌شوند. البته در سایر شهرها نیز هم‌جواری ادیان مختلف به چشم می‌خورد. غنای فرهنگی در شهر یزد سبب شده است که آداب و رسوم ایرانی اسلامی و همچنین آداب و رسوم ایرانی باستانی به زیباترین و باشکوه‌ترین شکل ممکن برگزار شوند.
مناسبت‌های ایرانی اسلامی از قبیل مراسم دهۀ اول محرم، مراسم ویژۀ ماه رمضان، عید فطر، عید قربان، عید غدیر، عید مبعث، اعیاد مربوط به میلاد ائمۀ مطهر و همچنین حضرت محمد (ص) و مخصوصاً عید نیمۀ شعبان هر ساله به بهترین شکل در شهر یزد با شور و شوقی وصف‌ناپذیر برگزار می‌شوند. به صورتی که عدۀ بسیاری از گردشگران برنامۀ سفر خود به شهر یزد را طوری تنظیم می‌کنند که در هنگام برگزاری این مراسم مهمان شهر اصیل و تماشایی یزد باشند. برخی از مهمترین آداب و رسومی که در شهر یزد پاس داشته می‌شوند عبارتند از:
نخل‌برداری
شاید بتوان گفت باشکوه‌ترین مراسم در شهر یزد، رسم دیرینۀ نخل‌برداری است. این آیین کهن در واقع از جملۀ مراسم مذهبی به شمار می‌رود و به قدری اصالت و محبوبیت دارد که شهرتی جهانی یافته است. به صورتی که هر سال در موعد برگزاری مراسم نخل‌برداری، گردشگران خارجی خودشان را به شهر یزد می‌رسانند تا بتوانند در این مراسم بزرگ شرکت داشته باشند.
آیین نخل‌برداری به سیدالشهدا تعلق دارد و هر سال در روز عاشورا برگزار می‌شود. در این رسم دیرینه؛ تابوتی به شکل درخت نخل، که از جنس چوب ساخته شده است و در حال حاضر سال‌های بسیار است که بر سرِ دستِ ساکنانِ شهرِ یزد دور شهر با عنوان تابوت سیدالشهدا گردانده می‌شود. نخل چوبین در یکی از میدان‌های اصلی شهر یزد که با نام میدان نخل شناخته می‌شود نگهداری می‌شود. شکوه ویژۀ این مراسم خاص بیشتر به خاطر شور و اتحاد مردم شهر یزد است که همه با هم متحد و یگانه در این مراسم حاضر می‌شوند.
کیسه‌دوزی
یکی دیگر از آداب و رسوم ویژه در شهر اصیل و تماشایی یزد با نام کیسه‌دوزی شناخته می‌شود. بر اساس این رسم، هر سال در شب بیست و چهارم از ماه مبارک رمضان، در فاصلۀ میان نماز ظهر تا نماز عصر، پارچه‌ای با نیت شفا به نام بیماری خاص یا شاید بیماران جمع برش داده می‌شود و سپس سیر مراحل دوخت بر روی آن پارچه صورت می‌گیرد، با این امید که ان‌شاالله آن فرد به زودی از بستر بیماری بلند شود و در صحت و سلامت لباس جدید را بپوشد.
جشن سده
یکی از آداب و رسوم ایرانی باستانی که شاید در سایر شهرهای ایران زمین اندکی از رونق و جلای آن کاسته شده باشد اما در شهر یزد با شکوهی جالب توجه برگزار می‌شود با نام جشن سده شناخته می‌شود. این جشن باستانی بیشتر مورد توجه زردشتیان قرار می‌گیرد. شاید به این علت که یکی از مراسم مذهبی آیین زردشتی به شمار می‌رود. جشن سده در فصل زمستان برگزار می‌شود. البته لازم به ذکر است که جشن سده همچون جشن مهرگان یا جشن تیرگان یا حتی مراسم شب یلدا در ارتباط با طبیعت است. در واقع این جشن می‌تواند دو جنبه داشته باشد یکی آیینی و مذهبی و دیگر در ارتباط با طبیعت و تغییر فصل.
پ.ن: در ایران باستان فصل‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند. به همین دلیل تقریباً بیشتر آیین‌هایی که از ایران باستان به عصر و روزگار ما رسیده‌اند در ارتباط با طبیعت هستند. در واقع در ایران باستان شغل و پیشۀ اصلی مردم کشاورزی و دامداری و شاید شکار بود. هر سه پیشه کاملاً در ارتباط با طبیعت هستند. به همین دلیل تغییر فصل موجب ایجاد تغییر در نوع زندگی مردم می‌شد و همین مسأله اهمیت طبیعت و تغییر فصل را بیش از پیش افزایش می‌داد. در حال حاضر تکنولوژی توانسته است تأثیر طبیعت را از زندگی روزمره دور کند. به این ترتیب ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که تغییر فصل یا شرایط طبیعت را به طور مستقیم احساس نمی‌کنیم. بنابراین شاید به همین علت باشد که کمتر به آیین‌های باستانی ارج می‌نهیم.
معرفی جذاب‌ترین اماکن تماشایی در شهر یزد
شهر اصیل و تماشایی یزد سرشار از جاذبه‌های جذاب و جالب توجه گردشگری است. اما در این شهر قشنگ چند جاذبۀ ناب وجود دارند که در مقایسه با سایر اماکن از شهرت و محبوبیت بیشتری برخوردار هستند. میزبون در ادامه به معرفی این اماکن منحصر به فرد و ارزشمند پرداخته است. با میزبون همچنان همراه باشید.
مسجد جامع یزد
در تمام شهرهای ایران زمین مهمترین بنا مسجد جامع آن شهر است. شهر یزد نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. مسجد جامع در شهر یزد مناره‌هایی بلند و سر به فلک کشیده دارد به همراه گنبدی مدور و کروی که در مقایسه با مناره‌های بلند، بسیار کوتاه به نظر می‌رسد. اتفاقاً همین ویژگی به همراه تزئینات فیروزه‌ای و پر نقش و نگاری که در گوشه گوشۀ این مسجد بزرگ به چشم می‌خورد سبب شده‌اند که این مسجد در نوع خود بی‌نظیر باشد و به حق لقب زیباترین و دلرباترین بنای شهر یزد را به خود اختصاص دهد.
پ.ن اول: مسجد جامع در شهر اصیل و تماشایی یزد بدون شک یکی از دلنوازترین و تحسین‌برانگیزترین بناهای تاریخی است که از دوران گذشته برای امروز ما به یادگار باقی مانده است. به طور قطع شایسته است ما تا می‌توانیم از تماشای این بنای تاریخی لذت ببریم از زاویه زاویۀ آن از هر ضلع و دیوار آن درس بگیریم. از دیدار هر نقش و نگاری که بر هر قسمت از این مسجد باشکوه نگاشته شده است لذت ببریم و از این ثروت عظیم درست مثل چشم‌های‌مان محافظت کنیم تا این یادگار ارزنده بعد از ما به آیندگان این مرز و بوم نیز برسد و برای آن‌ها نیز مایۀ افتخار و غرور ملی باشد.
پ.ن دوم: اگر مشتاق هستید در مورد مسجد جامع یزد بیشتر بخوانید تا در مورد این بنای باشکوه بیشتر بدانید فقط و فقط کافی است همین حالا روی لینک زیر کلیک کنید:
مسجد جامع یزد ؛ مظهر شکوه و اصالت معماری ایرانی
میدان امیر چخماق
یکی از میادین مهم و صد البته جذاب از دید گردشگران عزیز در شهر اصیل و تماشایی یزد با نام میدان امیر چخماق شناخته می‌شود. این میدان نقطۀ مرکزی و اصلی شهر به شمار می‌رود و مهمترین مراسم شهری در این میدان برگزار می‌شود. این میدان در قلب خود بنایی تاریخی را پنهان کرده است. قدمت میدان امیر چخماق و بنای دلربایی که در آغوشش خفته است به دوران تیموری برمی‌گردد. میزبون پیشنهاد می‌کند تنها به دیدار از میدان اکتفا نکنید و حتماً قدم به داخل ساختمان بگذارید و از تمام بخش‌های آن دیدن کنید.
زورخانۀ صاحب‌الزمان
آیا تا به امروز فرصتی پیش آمده است که از صمیم قلب آرزو کنید ورزش زورخانه‌ای را از نزدیک ببینید! به هر حال ورزش زورخانه‌ای ورزش اصیل ایران زمین است و ریشه در آیین‌های گذشتۀ این سرزمین دارد. اگر تمایل به دیدار از این ورزش آیینی و باستانی را دارید در سفر خود به شهر یزد دیدار از زورخانۀ صاحب‌الزمان را از دست ندهید. این زورخانۀ تماشایی در میدان امیر چخماق واقع شده است. به این ترتیب با ورود به میدان امیر چخماق در شهر اصیل و تماشایی یزد با یک تیر چند نشان را خواهید زد.
باغ دولت آباد
یکی دیگر از اماکن جذاب و تماشایی در شهر یزد با عنوان باغ دولت آباد شناخته می‌شود. این باغ تاریخی محیطی فرح‌انگیز و بی‌نظیر دارد. مخصوصاً اگر شب‌هنگام مهمان این باغ باشید. آن وقت باغ دولت آباد با نسیمی عطرآگین و خنک از مهمانان خود پذیرایی خواهد کرد. شاید در فصل تابستان که گرمای هوا به ویژه در شهر یزد و در طول روز بسیار افزایش پیدا می‌کند اگر در ساعات شب راهی باغ دولت آباد شوید این نوع پذیرایی را بسیار خواهید پسندید و بدون شک به این باغ بزرگ و سبز تاریخی دست‌مریزاد خواهید گفت.
پ.ن: همان طور که پیش از این هم ذکر شد جاهای دیدنی در شهر یزد بسیار زیاد هستند و هر کدام ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خودشان را دارند. به عبارتی دیگر گذشتن از هر کدام از این جاهای دیدنی کاری دشوار به نظر خواهد رسید. بنابراین اگر مشتاق هستید در مورد جاهای دیدنی یزد بیشتر بخوانید فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
جاهای دیدنی یزد ؛ ۳۸ شاهکار معماری ، یادگارهای تاریخ ایران زمین
محلۀ زرتشتی‌ها در شهر یزد
در شهر عزیز، اصیل و تماشایی یزد محله‌ای تاریخی و ناب با اِلِمان‌هایی که تمام آن‌ها از گذشته‌های دور به یادگار باقی مانده‌اند، به چشم دیده می‌شود. این محلۀ جذاب و دیدنی مخصوص به زرتشتیان است و اتفاقاً با نام محلۀ زرتشتیان شناخته می‌شود. اگر دوست دارید و کنجکاو هستید که درکوب‌های قدیمی را به همان شکلی که در قرن‌های پیش رایج بوده‌اند را ببینید، یا برای مثال روی سکوهای قدیمی با قدمتی به قدر چند قرن برای دقایقی هر چند کوتاه بنشینید و خستگی را از قدم‌های خود دور کنید می‌توانید در سفر خود به شهر یزد راهی محلۀ زرتشتیان شوید و روح زندگی و طراوت را با تمام وجود احساس کنید.
پ.ن: اگر مشتاق هستید در مورد محلۀ زرتشتی‌ها در شهر یزد بیشتر بخوانید فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
محلۀ زرتشتی‌ها در یزد؛ میراثی از ایران باستان
محلۀ قدیمی فهادان
در حوالی مسجد جامع یزد، محله‌ای قدیمی جای گرفته است. این محله بافت تاریخی و کهن خود را حفظ کرده است. قدم‌زدن در این محله به حقیقت به قدم‌زدن در دل تاریخ می‌ماند و بس. کوچه‌هایی قدکشیده از کاه‌گل، بناهایی به یادگار باقی مانده از دوره‌های مختلف تاریخی، و چقدر جذاب است حضور این محلۀ ناب با کوله‌باری سرشار از خاطرات گوناگون تاریخی در دل شهر اصیل و تماشایی یزد. در سفر به شهر یزد حتماً سعی کنید طوری روزهای سفر خود را طراحی کنید که دست کم یک روز کامل را به تماشای این محلۀ دل‌انگیز اختصاص دهید.
پ.ن: اگر مشتاق هستید در مورد این محلۀ دل‌نواز تاریخی و دیرینه بیشتر بخوانید فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
یزد و بناهای تاریخی در محلۀ قدیمی فهادان
آتشکده‌هایی در شهر یزد یا در حوالی آن
اگر علاقه دارید و کنجکاو هستید که آتشکده‌ها را از نزدیک ببینید کافی است به شهر یزد سفر کنید. در داخل شهر اصیل و تماشایی یزد یکی از مهمترین آتشکده‌های زرتشتیان که حافظ آتش ۵۰۰۰ ساله است قرار دارد. این آتشکدۀ مهم با نام آتشکدۀ ورهرام یزد شناخته می‌شود. اما در حوالی شهر یزد نیز چندین و چند آتشکدۀ مهم قرار دارند که هر کدام از قدمتی دیرینه برخوردار هستند و از نظر برگزاری مراسم و آداب مخصوص پیروان آیین زرتشتی، اهمیت خاصی دارند.
یکی دیگر از آتشکده‌های معروف یزد که امروزه به مکانی گردشگری تبدیل شده است، آتشکده بهرام یزد است. قدمت این آتشکده و ساخت آن به ۸۰ سال قبل برمی‌گردد ولی آتش درون آن بیشتر از ۱۵۰۰ سال است که تا به امروز روشن مانده است. طبق اسناد تاریخی موجود این مکان با همت تعدادی از زرتشتیان ایرانی و سرمایه فردی زرتشتی به نام همابائی در زمینی موقوفی به نام اردشیر مهران رستم امانت ساخته شده است. برخی از زرتشتیان ساکن یزد در ابتدا با تبدیل شدن این مکان به مکانی گردشگری مخالف بودند، زیرا بر این عقیده بودند که ورود گردشگران می‌تواند آرامش نیایشگران را بر هم زده و پاکیزگی مکان را نیز از بین ببرد. ولی با درخواست مکرر گردشگران متعدد برای بازدید از این مکان، بخشی از آن به عنوان مکانی گردشگری در نظر گرفته شد. در سال‌های اخیر این مکان به یکی از بهترین مکان‌های گردشگری یزد تبدیل شده است.
پ.ن: اگر مشتاق هستید در مورد آتشکده‌های زرتشتیان در استان یزد بیشتر بخوانید فقط و فقط کافی است روی لینک زیر کلیک کنید:
آتشکده‌های زرتشتیان و دخمه‌ها در استان یزد
دخمۀ زرتشتیان در حوالی شهر یزد